13 September 2013

Ελληνικά, αρχαία και μη...

Από τότε που υπάρχουν σχολεία σ' ένα οργανωμένο ελληνικό κράτος, υπάρχει η διαμάχη για το ποιά μορφή της γλώσσας θα διδάσκεται  στα παιδιά. Υπέρμαχοι της καθαρεύουσας ή της λεγόμενης καθομιλουμένης σηκώνουν κεφάλι κατά καιρούς, αλλά αν εξαιρέσουμε την επαμφοτερίζουσα στάση της εκκλησίας (που έτσι κι αλλιώς όλο και λιγότερο κόσμο επηρεάζει...), η δημοτική επικράτησε παντού από το 1980 και μετά.

Διδάσκεται όμως σωστά η δημοτική στα σχολεία μας;

Αν κρίνω από το αποτέλεσμα, η απάντηση είναι όχι. Πόσοι από τις δύο νεώτερες γενεές - οι σημερινοί έφηβοι και οι σαραντάρηδες - χειρίζονται με άνεση την πλούσια γλώσσα μας; Μήπως κάτι δεν πάει καλά με τον τρόπο διδασκαλίας;

Το ελληνικό σχολείο φαίνεται να έχει γενικότερο πρόβλημα ειδικά στον τομέα των γλωσσών. Αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, κλπ... μαθαίνουμε στα φοντιστήρια. Στα φροντιστήρια και η "προετοιμασία" για την έκθεση (στα ελληνικά!). Γιατί, και για πόσο ακόμα η παραπαιδεία;

Και σα να μην έφτανε η σύγχρονη γλωσσοπενία μας, σηκώνουμε, σαν Έλληνες, σαν άλλοι Άτλαντες, το πρόσθετο βάρος - αλλά καθήκον! - των αρχαίων ελληνικών! Πανωλεθρία εδώ! Αποφοιτούμε έχοντας αποστηθίσει ονόματα και γνωμικά, άντε κανένα στίχο από την Ιλιάδα. Η αρχαία γλώσσα δεν διδάσκεται σωστά, δεν διδάσκεται καν, στα γυμνάσια και λύκεια. Οι Ευρωπαίοι έφηβοι που ακολούθησαν την "κλασική" κατεύθυνση στην αντίστοιχη μέση εκπαίδευση, γνωρίζουν περισσότερα αρχαία από εμάς (κι ας είναι με την απευκταία ερασμική προφορά...).

Προτάσεις (γιατί εύκολη η κριτική, με το μέλλον τί γίνεται...)

Ελληνικά και ξένες γλώσσες να διδάσκονται ζωντανά και πρακτικά. Λιγότερη φιλολογία, περισσότερη σύνταξη και γραμματική.
Τα αρχαία να διδάσκονται σαν ζωντανή γλώσσα, ενισχυμένα σε όποια κλασική κατεύθυνση.
Τα τηλεοπτικά κανάλια να αναλάβουν, επιτέλους, έστω σε μικρή έκταση, διαπαιδαγωγικό ρόλο - ξέρουμε πια να μαγειρεύουμε, αποβλακωθήκαμε στα χαζοχαρούμενα πρωινάδικα, ώρα να ξυπνήσουμε!

Να ξυπνήσουμε!

3 comments:

  1. Όλα καλά τα λες, αλλά τα αρχαία είναι λιγάκι δύσκολο να διδάσκονται σαν ζωντανή γλώσσα.. μιας που δεν χρησιμοποιείται καθημερινά. Είμαι υπέρ του να διδάσκεται φυσικά αλλά σαν κομμάτι της σημερινής γλώσσας, η πρωτογενής μορφή της σημερινής γλώσσας που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της, στην ερμηνεία, στη σύνταξη, στη γραμματική, στην ετυμολογία, στο νόημα, στην ιδέα.
    Κανένα παιδί δεν πρόκειται να σου πει ότι θέλει τα αρχαία, η απόφαση είναι αυτών που πρέπει να γνωρίζουν τη σημασία της εκμάθησής της! Σαν παιδί ούτε εμένα μου άρεσαν, τα απεχθανόμουν, αργότερα, τα αγάπησα, τα έμαθα και τα χρησιμοποίησα. Αυτό πρέπει να καταλάβουν και να διδάξουν στα παιδιά, το λόγο που μαθαίνουμε αρχαία. Προσωπικά από τη σχολική εμπειρία μου και την μετέπειτα χρήση των αρχαίων ελληνικών (και των λατινικών), θεωρώ ότι καλό θα είναι όλες οι τάξεις γυμνασίου και λυκείου θα πρέπει να μαθαίνουν αρχαία ελληνικά από μετάφραση και πρωτότυπο ασχέτως την επιλογή επιστημονικού προσανατολισμού στο λύκειο. Νομίζω πολλά είπα. Φοβάμαι ότι κάποια στιγμή θα καταργηθούν τελείως, όπως και πολλά κομμάτια της ιστορίας μας (ήδη από τότε που πήγαινα εγώ διδασκόμασταν περιλήψεις περιόδων ιστορίας) και νομίζω ότι αυτό θα θεωρηθεί εξέλιξη της εκπαίδευσης. Είναι αναπόφευκτο. Καλό ΣΚ!

    ReplyDelete
    Replies
    1. Συμφωνούμε. Θα τολμούσα να πω: πλήρως. Αλλά δεν βλέπω το αναπόφευκτο του να χαθεί η ιστορική μνήμη - και σ' αυτήν εντάσσω και τη μνήμη της γλώσσας. Η παγκοσμιοποίηση καταφέρνει χτυπήματα στον Ελληνισμό αλλά δεν θα κερδίσει μακροπρόθεσμα. Δεν θα έγραφα ποίηση στα ελληνικά αν διέβλεπα πιο απαισιόδοξα τα πράγματα...
      Ξενούδης

      Delete
  2. Η διαδασκαλια των αρχαιων δεν προκειται ποτε να καταργηθει.
    Απλα στο μελλον θα ειναι λιγοι και ειδικοι αυτοι που θα μπορουν να τα χειριζονται ως σχεδον ζωντανη γλωσσα, και για τους πολλους απο εμας θα υπαρχει παντα η μεταφραση των κειμενων.

    ReplyDelete